تصور کنید نیمهشب است و شما در خواب عمیق هستید، اما کسبوکارتان بیدار است. یک دستیار هوشمند، خستگیناپذیر و دقیق، در حال پاسخگویی به سؤالات مشتریان، ارائه اطلاعات محصولات و حتی حل مشکلات آنهاست. این یک سناریوی علمی-تخیلی نیست؛ این واقعیتی است که امروز به لطف هوش مصنوعی در دسترس همگان قرار گرفته است. در آکادمی هوش مصنوعی میناوا، ما معتقدیم که دوران استخدام کارمندان متعدد برای کارهای تکراری به سر آمده است. امروز، با یک آموزش ساخت ربات تلگرام با هوش مصنوعی، شما میتوانید یک کارمند دیجیتال بسازید که نه تنها هزینهها را کاهش میدهد، بلکه بهرهوری شما را به شکل چشمگیری افزایش میدهد. در پایان این مقاله، شما یک مهارت پولساز و آیندهدار را یاد خواهید گرفت: ساخت ایجنتهای هوشمند بدون نیاز به یک خط کدنویسی.
پیشنیازها و نقشه راه این آموزش
برای پیمودن این مسیر هیجانانگیز، تنها به چند ابزار ساده و البته رایگان (در سطح اولیه) نیاز دارید. قبل از شروع، مطمئن شوید این موارد را آماده کردهاید:
- یک حساب کاربری تلگرام: برای ساخت ربات و تست آن به اپلیکیشن Telegram نیاز دارید.
- اکانت رایگان در پلتفرم Make: این پلتفرم شگفتانگیز، مرکز فرماندهی اتوماسیون ما خواهد بود. میتوانید از اینجا یک حساب رایگان بسازید.
- کلید API از OpenAI: برای اتصال مغز متفکر یعنی ChatGPT به رباتمان، به یک کلید API نیاز داریم که از سایت OpenAI قابل دریافت است.
گام اول: تولد ربات شما در تلگرام با BotFather
اولین قدم، خلق هویت ربات ما در تلگرام است. تلگرام این فرآیند را از طریق یک ربات رسمی به نام «BotFather» (پدرخوانده رباتها) بسیار ساده کرده است.
- وارد اپلیکیشن تلگرام خود شوید و در قسمت جستجو، عبارت
@BotFatherرا تایپ کرده و آن را انتخاب کنید. - روی دکمه Start کلیک کنید تا لیست دستورات نمایش داده شود.
- دستور
/newbotرا تایپ و ارسال کنید. - BotFather از شما میخواهد یک نام برای ربات خود انتخاب کنید. این نام میتواند به فارسی و همراه با فاصله باشد (مثلاً: پشتیبان فروشگاه میناوا).
- در مرحله بعد، باید یک نام کاربری (Username) انتخاب کنید. این نام باید منحصر به فرد بوده و حتماً به کلمه
botیا_botختم شود (مثلاً: MinavaSupport_bot). - اگر نام کاربری تکراری نباشد، BotFather پیام تبریکی به همراه یک کد مهم به نام توکن (Token) برای شما ارسال میکند. این توکن مانند کلید خصوصی آپارتمان ربات شماست. آن را در جایی امن کپی کنید، زیرا در مراحل بعدی به آن نیاز خواهی داشت.
تبریک میگویم! ربات شما متولد شد. البته فعلاً یک نوزاد است که نه میشنود و نه حرف میزند. در گامهای بعدی به او گوش و زبان خواهیم داد.
گام دوم: ورود به دنیای اتوماسیون با Make.com
حالا وقت آن است که به مرکز فرماندهی برویم. Make.com یک پلتفرم اتوماسیون بصری است که به شما اجازه میدهد اپلیکیشنهای مختلف را مانند قطعات لگو به هم متصل کنید. این فرآیند به ساخت ربات تلگرام بدون کدنویسی معنای واقعی میبخشد.
پس از ورود به حساب کاربری خود، روی دکمه Create a new scenario کلیک کنید. شما وارد یک بوم سفید میشوید که قرار است نقشه اتوماسیون خود را در آن ترسیم کنید. هر سناریو در Make از دو بخش اصلی تشکیل شده است: یک Trigger (ماشه) که فرآیند را شروع میکند و یک یا چند Action (عمل) که در پاسخ به آن ماشه انجام میشوند.
گام سوم: تنظیم ماشه؛ شنیدن پیامهای کاربران
ماشه ما در این سناریو، دریافت یک پیام جدید در ربات تلگرام است. برای این کار:
- روی دایره بزرگ «+» در وسط صفحه کلیک کرده و در لیست سرویسها، Telegram Bot را جستجو و انتخاب کنید.
- از بین گزینههای موجود، تریگر Watch Updates را انتخاب کنید. این گزینه به Make میگوید: «منتظر هر اتفاق جدیدی در ربات من باش.»
- حالا باید ربات تلگرام خود را به Make متصل کنیم. روی دکمه Create a webhook کلیک کنید. در پنجره باز شده، مجدداً روی Create a connection کلیک کنید.
- یک نام برای اتصال خود انتخاب کنید (مثلاً: ربات پشتیبانی من) و در کادر Token، همان توکن API که از BotFather دریافت کرده بودید را جایگذاری (Paste) کنید و روی Save کلیک کنید.
با این کار، Make یک آدرس اینترنتی منحصر به فرد به نام Webhook میسازد. وبهوک مانند یک خط تلفن مستقیم بین تلگرام و Make است. هر بار که کاربری به ربات شما پیام میدهد، تلگرام فوراً از طریق این خط تلفن، Make را باخبر میکند. حالا سناریوی شما آماده شنیدن است!
گام چهارم: اتصال ربات تلگرام به ChatGPT، مغز متفکر
در این مرحله، جذابترین بخش آموزش ساخت ربات تلگرام با هوش مصنوعی را اجرا میکنیم: اتصال ربات به یک مغز قدرتمند. ما پیام دریافت شده را به ChatGPT میدهیم تا آن را تحلیل کرده و یک پاسخ هوشمندانه تولید کند.
- روی نیمدایره کنار ماژول تلگرام کلیک کنید تا یک ماژول جدید اضافه شود.
- در لیست سرویسها، OpenAI (ChatGPT) را جستجو و انتخاب کنید.
- از لیست اکشنها، گزینه Create a Completion را انتخاب کنید. (این گزینه برای مدلهای GPT-۳.۵ و GPT-۴ مناسب است).
- برای اولین بار، باید اتصال خود را با OpenAI برقرار کنید. روی Create a connection کلیک کنید. در پنجره باز شده، به API Key نیاز دارید. این کلید را میتوانید از بخش API Keys در داشبورد حساب کاربری OpenAI خود بسازید. کلید را کپی کرده و در Make جایگذاری کنید.
- پس از برقراری اتصال، مدل هوش مصنوعی را انتخاب کنید. پیشنهاد ما برای شروع، GPT-۴o-mini است که ترکیبی عالی از سرعت، هوشمندی و هزینه پایین را ارائه میدهد.
- اکنون به مهمترین بخش یعنی مهندسی پرامپت (Prompt Engineering) میرسیم. در بخش Messages، روی Add item کلیک کنید:
- آیتم اول (نقش سیستم): `Role` را روی `System` تنظیم کنید. در کادر `Content`، شخصیت و دستورالعملهای کلی ربات را تعریف کنید. این بخش، روح ربات شماست.
- آیتم دوم (نقش کاربر): `Role` را روی `User` تنظیم کنید. در کادر `Content`، باید پیام دریافتی از کاربر را قرار دهید. از پنل متغیرها که در کنارتان باز میشود، متغیر `Message` -> `Text` را از ماژول تلگرام بکشید و در این کادر رها کنید.
یک نمونه پرامپت System قدرتمند
برای اینکه ربات شما دقیقاً مطابق با نیازهای کسبوکارتان عمل کند، باید در پرامپت System، اطلاعات لازم را به او بدهید. برای مثال:
تو یک کارشناس پشتیبانی حرفهای و صمیمی برای «فروشگاه آنلاین میناوا» هستی. نام تو «مینا» است.
اطلاعات کلیدی کسبوکار ما:
- ساعات کاری: شنبه تا چهارشنبه از ساعت ۱۰ صبح تا ۸ شب.
- آدرس وبسایت: minava.net
- خدمات ما: ارائه دورههای تخصصی آموزش هوش مصنوعی و ساخت ایجنتهای هوشمند.
- تخصص تو فقط در حوزه هوش مصنوعی و خدمات ماست. اگر سؤالی خارج از این حوزه پرسیده شد، با احترام بگو که در این زمینه اطلاعاتی نداری و کاربر را به وبسایت راهنمایی کن.
پاسخهایت باید کوتاه، دقیق و به زبان فارسی روان باشد.
این پرامپت، ربات را از یک هوش مصنوعی عمومی به یک متخصص در حوزه کسبوکار شما تبدیل میکند. برای آشنایی بیشتر با این حوزه، مقاله ما در مورد کسب و کار با ایجنت هوش مصنوعی را مطالعه کنید.
گام پنجم: ارسال پاسخ به کاربر و تکمیل چرخه
تا اینجا، پیام را دریافت کرده و یک پاسخ هوشمندانه برای آن تولید کردهایم. گام نهایی، ارسال این پاسخ به کاربر در تلگرام است.
- یک ماژول دیگر از نوع Telegram Bot بعد از ماژول OpenAI اضافه کنید.
- این بار، اکشن Send a Text Message or a Reply را انتخاب کنید.
- اتصال (Connection) شما باید به صورت خودکار انتخاب شده باشد.
- Chat ID: این فیلد بسیار مهم است. باید به Make بگویید که این پاسخ را برای کدام کاربر ارسال کند. از پنل متغیرها، متغیر `Message` -> `Chat` -> `ID` را از ماژول اول (Watch Updates) بکشید و در این کادر قرار دهید.
- Text: در این کادر، باید پاسخ تولید شده توسط ChatGPT را قرار دهید. از پنل متغیرها، متغیر `Choices[]` -> `Message` -> `Content` را از ماژول OpenAI انتخاب کنید.
- روی OK کلیک کنید تا تنظیمات ذخیره شود.
سناریوی شما کامل شد! روی دکمه Run once در پایین صفحه کلیک کنید و به ربات تلگرامی که ساختهاید یک پیام بفرستید. خواهید دید که پیام شما به Make میرود، توسط ChatGPT پردازش میشود و پاسخ هوشمندانه در کسری از ثانیه برایتان ارسال میگردد. پس از اطمینان از عملکرد صحیح، کلید اصلی در پایین صفحه را از حالت OFF به ON تغییر دهید تا ربات شما برای همیشه فعال و آماده به کار باشد.
چطور از این مهارت به درآمد برسیم؟ فراتر از یک ربات ساده
یادگیری ساخت ربات تلگرام بدون کدنویسی تنها یک سرگرمی فنی نیست؛ یک مهارت ارزشمند برای کسب درآمد است. این رباتها میتوانند به ابزارهای قدرتمندی برای تولید محتوای خودکار یا مدیریت کسبوکار تبدیل شوند.
۱. ارائه خدمات به کسبوکارها
بسیاری از کسبوکارهای کوچک و متوسط، به یک سیستم پشتیبانی ۲۴ ساعته نیاز دارند اما توانایی استخدام نیروی انسانی تماموقت را ندارند. شما میتوانید به عنوان یک فریلنسر، خدمات ساخت و بهینهسازی این رباتهای هوشمند را به آنها ارائه دهید. شما میتوانید برای هر کسبوکار، یک ربات سفارشی با اطلاعات و شخصیت برند خودشان طراحی کنید.
۲. محصولسازی و فروش تمپلیت
میتوانید سناریوهای آماده (تمپلیت) برای نیچهای مختلف در Make بسازید. برای مثال: «تمپلیت ربات هوشمند برای مشاوران املاک»، «تمپلیت ربات رزرواسیون برای رستورانها» یا «تمپلیت ربات پاسخ به کامنتهای اینستاگرام». سپس این تمپلیتها را در وبسایت خود یا مارکتپلیسها به فروش برسانید. این یک روش عالی برای ساخت ایجنت هوش مصنوعی و کسب درآمد به صورت غیرفعال است.
۳. بهینهسازی کسبوکار شخصی
اگر خودتان صاحب کسبوکار هستید، از این مهارت برای کاهش هزینهها و افزایش بهرهوری استفاده کنید. یک ربات پشتیبانی، یک ربات برای جمعآوری اطلاعات مشتریان (لید)، یا حتی یک دستیار شخصی برای مدیریت قرارهای کاری خود بسازید. آسمان، مرز خلاقیت شماست.
اگر مدیر کسبوکاری هستید و زمان کافی برای یادگیری و پیادهسازی این فرآیند را ندارید، تیم متخصص ما در امپک (EMPAK) میتواند راهکارهای سفارشی چت بات هوشمند را برای شما پیادهسازی کند و عصر جدیدی را در پشتیبانی مشتریان شما رقم بزند.
نتیجهگیری: آینده همین امروز است
ما در این راهنمای جامع، گام به گام مراحل آموزش ساخت ربات تلگرام با هوش مصنوعی را طی کردیم. دیدید که چگونه بدون نیاز به دانش برنامهنویسی، میتوان ابزارهای پیچیده و هوشمندی ساخت که کارهای انسان را با دقت و سرعت بیشتری انجام میدهند. این تنها نوک کوه یخ دنیای ایجنتهای هوشمند و اتوماسیون است. این مهارتها دیگر یک مزیت رقابتی نیستند، بلکه یک ضرورت برای باقی ماندن در بازار کار آینده محسوب میشوند. همین امروز اولین ربات خود را بسازید و قدرت اتوماسیون را با دستان خود لمس کنید.
یادگیری عمیقتر و حرفهایتر
دنیای ایجنتهای هوشمند بسیار گسترده است. اگر میخواهید زودتر از دیگران به یک متخصص اتوماسیون تبدیل شوید، خبرنامهی میناوا را دنبال کنید. ما به زودی دورههای تخصصی پروژهمحور برای ساخت ایجنتهای پیشرفته را رونمایی خواهیم کرد.
سوالات متداول (FAQ)
۱. آیا ساخت ربات تلگرام با Make.com رایگان است؟
بله، پلتفرم Make.com یک پلن رایگان دارد که به شما اجازه میدهد ماهانه تا ۱۰۰۰ عملیات (Operations) را اجرا کنید. این میزان برای شروع، تست و حتی راهاندازی یک ربات با ترافیک کم کاملاً کافی است. با رشد کسبوکارتان میتوانید به پلنهای پولی ارتقا دهید.
۲. آیا برای اتصال ربات تلگرام به ChatGPT باید هزینه پرداخت کنم؟
استفاده از API شرکت OpenAI (که ChatGPT را ارائه میدهد) رایگان نیست، اما هزینه آن بسیار پایین و بر اساس میزان مصرف (تعداد توکنهای ورودی و خروجی) محاسبه میشود. برای یک ربات پشتیبانی با حجم پیام متوسط، هزینه ماهانه معمولاً بسیار ناچیز خواهد بود.
۳. آیا میتوانم به رباتم اطلاعات اختصاصی کسبوکارم را یاد بدهم؟
قطعاً! این اصلیترین مزیت استفاده از مدلهای زبانی بزرگ است. همانطور که در گام چهارم توضیح داده شد، شما میتوانید از طریق «پرامپت System» تمام اطلاعات، قوانین، شخصیت و محدودیتهای مورد نظر خود را به ربات آموزش دهید تا دقیقاً مانند یک کارمند آموزشدیده عمل کند.
۴. به جز پشتیبانی مشتری، چه کاربردهای دیگری برای این ربات وجود دارد؟
کاربردها بیشمارند! میتوانید از آن به عنوان یک دستیار شخصی برای خلاصهسازی مقالات، ترجمه متون، برنامهریزی روزانه، یا یک ابزار تحقیقاتی استفاده کنید. همچنین میتوانید آن را به سرویسهای دیگری مانند Google Calendar یا Notion متصل کرده و یک سیستم مدیریت وظایف هوشمند برای خود بسازید.














